Kikuchi Seiichi: Nhà khảo cổ học Nhật Bản gắn bó sâu sắc với Việt Nam
Giáo sư Kikuchi Seiichi sinh năm 1954 tại tỉnh Gunma, Nhật Bản. Ông đến Việt Nam lần đầu năm 1979 và bị cuốn hút bởi chiều sâu văn hóa – lịch sử của đất nước này. Từ năm 1993, ông sang Việt Nam học tiếng Việt, đồng thời trực tiếp tham gia các cuộc khảo sát và khai quật tại nhiều di tích. Ông nhanh chóng thiết lập mối quan hệ học thuật mật thiết với giới khảo cổ – sử học Việt Nam, trong đó có các giáo sư uy tín như Phan Huy Lê, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, Diệp Đình Hoa…
Một trong những trọng tâm nghiên cứu của GS Kikuchi là đô thị cổ Hội An. Sau Hội thảo quốc tế về Hội An năm 1990, ông cùng các đồng nghiệp Nhật – Việt tiến hành các cuộc khai quật và nghiên cứu toàn diện về đô thị này trong bối cảnh thương cảng Đàng Trong và khu vực Đông Nam Á. Những kết quả khảo cổ kết hợp nghiên cứu kiến trúc – lịch sử đã góp phần quan trọng vào việc UNESCO công nhận Hội An là Di sản Văn hóa Thế giới. Từ đó, ông trở thành gương mặt quen thuộc với cộng đồng cư dân Hội An, nơi ông thường xuyên thực địa và sinh sống trong thời gian dài.
Ngoài Hội An, GS Kikuchi cũng dành sự quan tâm đến các thương cảng miền Trung, khảo sát các trung tâm thương mại ven biển, cửa sông, và đặc biệt là vết tích của gốm Hizen Nhật Bản tại Bảo Lộc (Lâm Đồng). Ông đưa ra nhiều nhận định đáng chú ý về lịch sử xuất khẩu gốm Hizen và các tuyến giao thương Nhật Bản – châu Á thế kỷ XVII.
Trong suốt hơn ba thập kỷ, ông đã công bố nhiều công trình nghiên cứu, đặc biệt là chuyên khảo song ngữ “Lịch sử đô thị cổ Hội An”. Các nghiên cứu của ông còn mở rộng tới các làng cổ như Đường Lâm (Sơn Tây), Phước Tích (Huế), thành nhà Hồ… – góp phần vào hồ sơ công nhận di sản văn hóa quốc gia và quốc tế.
Tình yêu sâu đậm với văn hóa Việt Nam, sự miệt mài nghiên cứu và thái độ cầu thị đã khiến GS. Kikuchi Seiichi trở thành một trong những học giả nước ngoài tiêu biểu, có nhiều đóng góp bền bỉ và thực chất cho khảo cổ học Việt Nam.
